Το στρες δεν επηρεάζει τον άνθρωπο μόνο σε νοητικό επίπεδο. Όποιος το έχει βιώσει, γνωρίζει ότι οι συνέπειες είναι και σωματικές. Όλες οι αγχώδεις καταστάσεις, ασχέτως διάρκειας, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις σωματικές μας λειτουργίες. Σύμφωνα με μελέτη που διενήργησε η γερμανική κυβέρνηση και στην οποία συμμετείχαν 17.000 εθελοντές,παρατηρείται σημαντική αύξηση του στρες στη σημερινή κοινωνία. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει επίσης ότι το στρες είναι ένα από τα κυριότερα προβλήματα του 21ου αιώνα. Τα αίτια ποκίλλουν. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες αισθανόμαστε στρες εντοπίζονται κυρίως στις εξής περιπτώσεις:
- Ταυτόχρονη εκτέλεση πολλαπλών εργασιών και πολλαπλές πιέσεις
- Αδιάκοπη πίεση χρόνου και απόδοσης
- Συνεχής αποδιοργάνωση κατά την εκτέλεση δραστηριοτήτων
- Μονότονη εργασία
Πολλές είναι οι έρευνες σχετικά με το στρες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία εκατό χρόνια. Μερικές θεωρίες που σχετίζονται με αυτό είναι πλέον αποδεκτές, κάποιες άλλες ακόμη βρίσκονται στο στάδιο της απόδειξης. Αυτή την περίοδο φαίνεται ότι απασχοελί το ευρύ κοινό και οι απόψεις και οι διαφωνίες δίνουν και παίρνουν. Αυτό που κάνει ακόμη πιο περίπλοκο το όλο θέμα είναι ότι όλοι νομίζουμε πως γνωρίζουμε τι είναι στρες μιας και κατά καιρούς όλοι έχουμε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπειρίες. Θα έπρεπε να υπάρχει ήδη κοινός και αποδεκτός ορισμός γι’ αυτό….όμως ακόμη δεν υπάρχει!
ΟΡΙΣΜΟΙ
Ο Χανς Σέλιε ήταν ένας από τους πρώτους που ερεύνησαν το στρες. Η άποψη του ήδη από το 1956 ήταν ότι « το στρες δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό- όλα εξαρτώνται από το πως το βλέπεις εσύ. Το στρες της δημιουργίας, του ενθουσιασμού είναι αποδοτικό σε αντίθεση με αυτό της αποτυχίας και της ταπείνωσης». Τονίζει ακόμη ότι οι βιοχημικές αντιδράσεις του στρες πρέπει να αντιμετωπίζονται ανάλογα με την κατάταση, αν αυτή είναι θετική ή αρνητική.
Από τότε ακόμη περισσότερες έρευνες έχουν γίνει και πολλές είναι οι ιδέες που έχουν προστεθεί. Το στρες πλέον αντιμετωπίζεται ως ” το κακό πράγμα”, με ευρεία κλίμακα βλαβερών επιδράσεων. Τα αποτελέσματα αυτά σπάνια έχουν παρατηρηθεί σε θετικές καταστάσεις.
Ο πιο αποδεκτός ορισμός δόθηκε από τον Ρίτσαρντ Λάζαρους ότι το στρες αναφέρεται ως μία κατάσταση ή συναίσθημα όπου το άτομο νοιώθει ότι έχει χάσει των έλεγχο των καταστάσεων που συμβαίνουν στη ζωή του.
Fight-or-Flight
Κάποιες από τις αρχικές έρευνες για το στρες του Γουόλτερ Κάνον καθιέρωσαν τη γνωστή πλέον αντίδραση «fight-or-flight«. Η έρευνα του Κάνον έδειξε ότι όταν ένας οργανισμός δοκιμάσει Σοκ προερχόμενο από απειλή, αυτόματα εκκρίνει ορμόνες που τον βοηθούν να επιβιώσει.
Στους ανθρώπους όπως και στα άλλα ζώα, αυτές οι ορμόνες τους βοηθούν να τρέξουν πιο γρήγορα και να παλέψουν πιο άγρια. Αυξάνουν τους παλμούς της καρδιάς και την πίεση του αίματος, μεταφέροντας περισσότερο οξυγόνο στους σημαντικούς μυς δύναμης. Όχι μόνο στις περιπττώσεις που η ζωή τίθεται σε κίνδυνο προκαλείται αυτή η αντίδραση, συμβαίνει επίσης και όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάτι το απροσδόκητο ή με κάτι που εμποδίζει τους στόχους μας.
Όταν η απειλή είναι μικρή, οι αντιδράσεις μας είναι μικρές και πολύ συχνά δεν τις παρατηρούμε ανάμεσα στους περισπασμούς εν τω μέσω μιας στρεσογόνου κατάστασης.
Δυστυχώς αυτή η κινητοποίηση του σώματος για να επιβιώσει έχει και αρνητικές επιπτώσεις. Παρατηρούνται ευερεθισμοί, αγωνία, υπερκινητικότητα, ενώ το άτομο γίνεται οξύθυμο. Αυτά μειώνουν την ικανότητα μας να δουλεύουμε αποτελεσματικά μαζί με άλλους ανθρώπους. Με μία καρδιά σε σπριντ είναι πολύ δύσκολο να εκτελούμε συγκεριμένες και ακριβείς εντολές. Η ένταση του στόχου μας για να επιβιώσουμε διαφέρει με την ικανότητα μας να κάνουμε σωστές εκτιμήσεις παίρνοντας πληροφορίες από πολλές πηγές. Βρέθηκε ότι ότι είμαστε πιο επιρρεπείς στα ατυχήματα και δεν είμαστε τόσο ικανοί για να παίρνουμε καλές αποφάσεις. Είναι ελάχιστες οι καταστάσεις στο μοντέρνο εργασιακό περιβάλλον που αυτή η αντίδραση μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη. Στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει μεγαλύτερη απόδοση από ήρεμη, λογική, ελεγχόμενη και κοινωνικά αποδεκτή προσέγγιση. Με σύντομους όρους χρειαζεται να κρατήσουμε αυτή την fight-or-flight αντίδραση υπό έλεγχο αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί στον χώρο εργασίας. Γενικότερα όμως οφείλουμε να την ελέγχουμε για να αποφύγουμε προβλήματα υγείας. Αν δεν εξουδετερωθούν οι ελεύθερες ρίζες επιτίθενται στις κυτταρικές δομές. Το κύτταρο καταστρέφεται και δεν μπορεί πλέον να παράγει ενέργεια. Όταν η κατάσταση αυτή διαρκεί για μεγάλο διάστημα, οι συνέπειες για το σώμα μπορούν να γίνουν ακραίες. Το χρόνιο εξειδωτικό στρες μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές. Τα κύτταρα υφίστανται μόνιμη βλάβη με αποτέλεσμα η κατάσταση αυτή να έχει ίσως αντίκτυπο σε διάφορα όργανα του σώματος. Οι φλεγμονές είναι ένα από τα κύρια αίτια και θεμέλιος λίθος για πολλά νοσήματα:
- Βλάβες και φλεγμονές στα αγγεία μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακή ανεπάρκεια.
- Καρδιοπάθειες, νόσος του Αλτσχάιμερ ή καρκίνος – η μη ισορροπμένη αναλογία ελεύθερων ριζών και αντιοξειδωτικών ευνοεί τις παθήσεις αυτές και συμβάλλει στην εμφάνιση τους.
ΑΙΤΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ
Σε αυτά έρχεται να προστεθεί και ο κακός συνδυασμός στρες και παχυσαρκίας. Δεν είναι μόνο ότι οι ορμόνες του στρες μας κάνουν να παχαίνουμε ευκολότερα. Σε τέτοια κατάσταση έχουμε συν τοις άλλοις την τάση να κάνουμε ανθυγιεινή διατροφή. Μία από τις ορμόνες του στρες, η κορτιζόλη, προκαλεί π.χ. μία μετατόπιση λίπους την κοιλιακή χώρα, οδηγεί σε διακυμάνσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και στην άυξηση των επιπέδων ινσουλίνης.
ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΥΠΟΣ
Το χρόνιο στρες προκαλεί κόπωση και ενισχύει το αίσθημα της εξάντλησης. Αναπτύσσονται φοβίες σχετικά με τις αντοχές μας. Η νωθρότητα γενικά είναι επίσης χαρακτηριστική συνέπεια του χρόνιου στρες. Σε περίπτωση ‘υπαρξης σχετικής προδιάθεσης μπορούν να αναπτυχθούν και διάφορες ψυχικές ασθένειες που μας εμπλέκουν ακόμη περισσότερο στα δίχτυα του στρες:
- Κατάπτωση και ψυχική κόπωση.
- Ολοκληρωτική εξουθένωση ή αλλιώς κατάθλιψη λόγω εξάντλησης
- Κατάθλιψη
Για τον καλύτερο χειρισμό του στρες σε μακροχρόνιο επίπεδο θα ήταν καλό να εισάγουμε λίγη άσκηση στην καθημερινότητα μας, να εξουδετέρωσουμε το σωματικό στρες μέσω αντιοξειδωτικών- όπως το πράσινο τσαι, η χλωροφύλλη, η βιταμίνη Ε και το σελήνιο και να τονώσουμε την παραγωγή ενέργειας για το σώμα και το νου-μέσω μικροθρεπτικών συστατικών, όπως είναι το συνένζυμο Q10, η L- καρνιτίνη, ο σίδηρος και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
ΑΣΚΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ
Ξαπλώστε στο πάτωμα και ακουμπήστε με τα χέρια το στήθος σας. Εισπνεύστε μέχρις ότου σηκωθεί το στήθος σας ανασηκωθεί ελαφρά και στη συνέχεια εκπνεύστε μέχρι να βγει σχεδόν ολόκληρος ο αέρας – πάντα κρατάτε λίγο αέρα. Επαναλάβετε την διαδικασία 10 φορές. Στη συνέχεια τοποθετείτε τα χέρια στην κοιλιά και εισπνέετε μέχρι τα χέρια σας να ανασηκωθούν ελαφρά. Με την εκπνοή βγάζετε τον αέρα- μην ξεχνάτε πάντα κρατάμε λίγο αέρα, για να μην μας δημιουργηθεί κάποιο πρόβλημα. Επαναλάβετε την άσκηση 10 φορές.
Μην διστάζετε να κάνετε την άσκηση κάθε φορά που νοιώθετε ότι την χρειάζεστε.
Επιμέλεια: Αυγή- Μαρία Ατματζίδου
ΠΗΓΕΣ: MINDTOOLS.COM
ANTI-STRESS.ORG
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου