ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ-Οιστρογόνα. Θεραπεία Υποκατάστασης

Ποια τέλος πάντων, είναι η θέση της ιατρικής κοινότητας!


Τα τελευταία 30 χρόνια, αντιμετώπισα το θέμα της θεραπείας υποκατάστασης με οιστρογόνα από πολλές πλευρές: α) Σαν κλινικός γιατρός, όταν αποφάσιζα εάν πρέπει κάποια γυναίκα να πάρει ή όχι οιστρογόνα για την πρόληψη και αντιμετώπιση της μετεμμηνοπαυσιακής της Οστεοπόρωσης, β) Σαν ερευνητής, όταν σχεδίαζα κάποιες μελέτες σχετικές με το παραπάνω θέμα και γ) Σαν ομιλητής σε διάφορα συνέδρια, όταν προσπαθούσα να παρουσιάσω τις αλληλοσυγκρουομενες απόψεις της βιβλιογραφίας, έχοντας παράλληλα μια προσωπική θέση.

Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι η θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα έχει τα εξής θετικά στοιχεία: α) Μειώνει δραστικά τα μετεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα (εξάψεις, συχνουρία, αρθραλγίες, στεγνότητα κόλπου και δέρματος), β) Αναστέλλει την απώλεια οστικής μάζας και μερικές φορές αποκαθιστά την οστική μάζα που έχει μειωθεί λόγω εμμηνόπαυσης και γ) Δίδει σε μερικές γυναίκες το αίσθημα της συνεχιζομένης νεότητας που για πολλές είναι ιδιαίτερα σημαντικό.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που τεκμηριωμένα μπορούν να προκύψουν από την θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα, εάν αυτή συνεχισθεί για περισσότερα από 3 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση είναι: α) Αύξηση της πιθανότητας ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, β) Αύξηση της πιθανότητας καρδιαγγειακών προβλημάτων, ιδιαίτερα στις γυναίκες άνω των 60 ετών και γ) Αύξηση της πιθανότητας ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών μέχρι και 40%, όπως αποδείχθηκε μετά από μια μετα-ανάλυση 52 επιδημιολογικών μελετών που αφορούσε 21488 γυναίκες που δημοσιεύθηκε στο Lancet, της περασμένης εβδομάδας, που αποτέλεσε και το ερέθισμα για να γράψω αυτό το άρθρο.

Μετά από αυτά τα αποτελέσματα, πολλοί πιστεύουν ότι οι γιατροί είναι υποχρεωμένοι να παρουσιάσουν σε κάθε μετεμμηνοπαυσιακή γυναίκα τα υπέρ και τα κατά της θεραπείας υποκατάστασης με οιστρογόνα και να την αφήσουν ελεύθερη να αποφασίσει. Αλλοι και μεταξύ αυτών και εγώ, πιστεύουν ότι επειδή στο 90% και πλέον των περιπτώσεων, τα μετεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα δεν είναι ιδιαίτερα έντονα, ούτε διατηρούνται για πολλά χρόνια, η τακτική του «νίπτω τας χείρας μου» και αναλαμβάνει ο ασθενής την ευθύνη καλόν είναι να αποφεύγεται και ο γιατρός πρέπει να έχει άποψη, στην προκειμένη περίπτωση αρνητική για τα οιστρογόνα, την οποία πρέπει να τεκμηριώνει.

Αλλωστε καλόν είναι να υπενθυμίζουμε στις γυναίκες ασθενείς μας που ανησυχούν όταν γερνάνε, αυτό που είχε πει κάποτε η γνωστή Γαλλίδα σχεδιάστρια μόδας Coco Chanel «Κάθε γυναίκα έχει την ηλικία που της αξίζει» και να συμπληρώνουμε ότι αυτό δεν εξαρτάται από τα οιστρογόνα.



Πηγή: Collaborative Group on Epidemiological Studies of Ovarian Cancer. Menopausal hormone use and ovarian cancer risk: individual participant meta-analysis of 52 epidemiological studies. The Lancet, 2015 DOI: 10.1016/S0140-6736(14)61687-1

Δρ Αχιλλέας Ε. Γεωργιάδης
Ρευματολόγος
www.myoskeletiko.com

ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΑ-Καθημερινές δυσκολίες των ασθενών με άνοια στο σημερινό σύστημα υγείας

Η άνοια είναι μια μείζων νοητική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από έκπτωση σε μια ή σε περισσότερες από τις νοητικές λειτουργίες, που έχει ως αποτέλεσμα τη λειτουργική διαταραχή στην καθημερινή ζωή. Είναι συνήθως προοδευτική και μη αναστρέψιμη και μπορεί να είναι το αποτέλεσμα διαφόρων αιτίων – συχνά σε συνδυασμό – από τις οποίες η νόσος Alzheimer (ΝΑ) είναι η περισσότερο συχνή. Οι άνοιες αποτελούν μία από τις πρώτες 10 αιτίες που προκαλούν ανικανότητα στις αναπτυγμένες χώρες. Η άνοια προσβάλλει τουλάχιστον 150.000-200.000 στην Ελλάδα , 10 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025 περίπου 6.7 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ θα έχουν νόσο Alzheimer, και σχετίζεται με σημαντική σωματική, κοινωνική και ψυχιατρική αναπηρία των ασθενών και σημαντικό φορτίο και πίεση των μελών της οικογένειας που παρέχουν φροντίδα. Επιπλέον, η ΝΑ και οι άλλες άνοιες καταλαμβάνουν την δεύτερη θέση στο σύνολο των εγκεφαλικών νόσων σε ότι αφορά την απώλεια λειτουργικών ετών ζωής εξαιτίας της αναπηρίας και είναι η 6ηαιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, το συνολικό κόστος υγειονομικής φροντίδας σχετικής με την άνοια είναι τουλάχιστον 170 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο, χωρίς να περιλαμβάνονται έμμεσα κόστη και κόστη νεαρών ασθενών με άνοια, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων ξοδεύεται για την φροντίδα σε ιδρύματα.

Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν σημαντικά στοιχεία για τα πλεονεκτήματα της πρώιμης διαγνωστικής εκτίμησης, θεραπείας και κοινωνικής υποστήριξης, το ποσοστό διάγνωσης και θεραπείας ασθενών με άνοια παρουσιάζει σημαντική διακύμανση στην Ευρώπη. Οι γενικοί ιατροί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση, διάγνωση και αντιμετώπιση ασθενών με άνοια. Σε πολλά Κέντρα έχουν σχηματιστεί ομάδες ειδικών για να διευκολύνουν την αντιμετώπιση των πολύπλοκων αναγκών ασθενών και περιθαλπόντων κατά την εξέλιξη της άνοιας. Ο νευρολόγος και άλλοι ειδικευμένοι ιατροί παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτές τις ομάδες και κλινικές άνοιας μαζί με άλλους επαγγελματίες με ειδική εκπαίδευση στην άνοια.

To Υπουργείο Υγείας οργάνωσε μία ομάδα εργασίας για την διατύπωση κατευθυντήριων οδηγιών που έχουν βάση τις οδηγίες του EFNS του 2000, του 2007 και του 2010, αλλά έχουν προστεθεί και πρόσφατες οδηγίες άλλων συμβουλίων από όλο τον κόσμο. Επίσης έχουν συζητηθεί σε δύο συναντήσεις της ομάδας εργασίας 29/1 και 20/2/2014

Η χρήση των γενοσήμων είναι μια πραγματικότητα και στην Ελλάδα όπως σε όλες τις χώρες του κόσμου. Δυστυχώς χρειάζεται μερικές φορές να τα διακόψουμε λόγω μη αποτελεσματικότητας.

Έχουμε επενδύσει πολλές ελπίδες στην πρωτοβάθμια φροντίδα. Ελπίζουμε ότι με την ανάλογη εκπαίδευση γιατρών αλλά και ασθενών οι υπηρεσίες Υγείας στη χώρα μας θα αναβαθμιστούν γρήγορα.

Κάθε μεγάλη αλλαγή φέρνει αναστάτωση. Το όριο συνταγογράφησης έχει φοβίσει λίγο τους γιατρούς, αλλά πιστεύω ότι γρήγορα θα προσαρμοσθούμε.

Η πλέον πρόσφατη καινοτομία όσον αφορά στα θεραπευτικά σκευάσματα για τη Νόσο Alzheimer είναι το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg, το οποίο έλαβε έγκριση κυκλοφορίας τον Ιανουάριο του 2013 και πρόσφατα έλαβε και τιμή. Εκκρεμεί πλέον μόνο η εισαγωγή του στη θετική λίστα προκειμένου να αποζημιώνεται από τα ταμεία, η οποία και αναμένεται να γίνει άμεσα.

Το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg αποτελεί μία υψηλότερη δόση της οποίας εφάμιλλη δεν υπάρχει στις από του στόματος χορηγούμενες μορφές και η οποία, χάρη στη δοσο-εξαρτώμενη αποτελεσματικότητα της ριβαστιγμίνης, παρέχει σημαντικά μεγαλύτερο θεραπευτικό όφελος σε σχέση με τις ως τώρα υπάρχουσες μορφές εξασφαλίζοντας μάλιστα παράλληλα πολύ καλή ανοχή και ασφάλεια.

Συγκεκριμένα το διαδερμικό αυτοκόλλητο ριβαστιγμίνης 13,3 mg όπως έδειξε και η διπλή τυφλή μελέτη έγκρισής του, παρέχει διπλάσιο αποτέλεσμα σε σχέση με το διαδερμικό αυτοκόλλητο των 9,5 mg στην καθυστέρηση επιδείνωσης τηςνοητικής λειτουργίας και των καθημερινών δραστηριοτήτων. Ως εκ τούτου μπορεί να παρέχει μια μοναδική νέα θεραπευτική δυνατότητα για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της Νόσου Alzheimer, συμβάλλοντας σημαντικά στη διατήρηση των ασθενών πιο λειτουργικών και πιο αυτόνομων για περισσότερο χρόνο.


Μάγδα Τσολάκη
Καθ. Νευρολογίας ΑΠΘ
Πρόεδρος τηςΠανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ-Απαντήσεις στα συνήθη ερωτήματα για τη λεύκανση των δοντιών

Το χαμόγελο δείχνει όλη τη ψυχική κατάσταση του ανθρώπου, φωτίζει το πρόσωπο. Το στόμα μαζί με τα μάτια είναι τα δύο πρώτα που παρατηρεί κάποιος. Λευκά δόντια σημαίνει υγιή δόντια. Όταν ο άνθρωπος χαμογελά γίνεται αυτόματα πιο φιλικός στον συνομιλητή του, κερδίζει στην επικοινωνία, αποκτά περισσότερη αυτοπεποίθηση και γίνεται πιο ελκυστικός στο άλλο φύλο.

Πότε χρειάζεται η λεύκανση;

Όταν το φυσικό φωτεινό χρώμα της αδαμαντίνης έχει μετατραπεί σε κίτρινο, καφέ, γκρι, έχει χάσει δηλαδή τη λευκότητά του, τότε με την τεχνική της λεύκανσης απομακρύνουμε τις χρωστικές αυτές. Επίσης όταν τα δόντια έχουν απονευρωθεί και σταδιακά έχουν σκουρύνει τότε επίσης είναι αναγκαία η λεύκανση.

Είναι ανώδυνη η λεύκανση;

Η λεύκανση είναι γενικά μια ανώδυνη διαδικασία. Μπορεί να δημιουργήσει σε ορισμένα άτομα ευαισθησία στα δόντια τους όταν τα δόντια έχουν υποστεί κατάγματα, ή έχουν εκτεθειμένες ρίζες. Σε αυτή την περίπτωση η ευαισθησία αυτή σταματάει αμέσως μόλις σταματήσει η λεύκανση.

Είναι ασφαλής μέθοδος η λεύκανση για τα δόντια;

Βεβαίως πάντα υπό την επίβλεψη και τη σύμφωνη γνώμη του οδοντιάτρου ο οποίος καθορίζει τον τρόπο και τον χρόνο που θα ξαναγίνει η λεύκανση .

Απαιτείται πλήρες ιατρικό και οδοντιατρικό ιστορικό.

Πόσο χρονικό διάστημα διατηρείται η λεύκανση;

Αυτό διαφέρει από άτομο σε άτομο. Εξαρτάται από τις επίκτητες διατροφικές συνήθειες του ανθρώπου, τσάι, κόκκινο κρασί, καφέ, συνεχής λήψη σιδήρου, κάπνισμα, κόκα κόλα.

Για να έχω μόνιμα λευκό χαμόγελο θα πρέπει να κάνω συνεχώς λεύκανση;

Εάν κάποιος θέλει μόνιμα λευκό χαμόγελο ή θα πρέπει να επαναλαμβάνει τη διαδικασία της λεύκανσης ή διαφορετικά να αναζητήσει οριστικές αισθητικές λύσεις από ειδικούς οδοντιάτρους που είναι: σε 2 ώρες όψεις ρητίνης με μόνιμα λευκά αποτελέσματα ή σε κάποια ραντεβού όψεις πορσελάνης.

Υπάρχουν πολλές τεχνικές λεύκανσης;

Υπάρχουν 2 τρόποι. Η λεύκανση στον οδοντίατρο που γίνεται σε 1 ραντεβού περίπου ½ ώρας με laser ή ένα ειδικό φως , καθώς και η λεύκανση με μασελάκια στο σπίτι όπου φτιάχνονται ειδικοί ατομικοί νάρθηκες αντίγραφο του στόματος του ασθενούς, μέσα στους οποίους νάρθηκες τοποθετείται το υλικό και γίνεται η διαδικασία εφαρμογής κάποιες συνεχόμενες μέρες στο σπίτι. Όσον αφορά τα απονευρωμένα δόντια τοποθετεί ο οδοντίατρος μέσα στο δόντι (μυλικό θάλαμο) υλικό λευκαντικό και με το φως ή το laser σε μία επίσκεψη λευκαίνει το δόντι ή αφήνει εάν χρειασθεί το υλικό για κάποιες μέρες στο δόντι μέχρι να επιτευχθεί το τελικό αποτέλεσμα.

Πόσους τόνους μπορεί να αλλάξει το χρώμα των δοντιών μου;

Συνήθως είναι εφικτό να αλλάξει το χρώμα 2-7 τόνους.
Λευκαντικές οδοντόκρεμες ή λευκαντικά προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο;
Μόνο ότι συστήνει ο οδοντίατρος.

Η λεύκανση μπορεί να γίνει σε όλα τα δόντια μου;

Συνήθως γίνεται σε 8-10 δόντια στην επάνω γνάθο και 8-10 δόντια στην κάτω γνάθο έτσι ώστε να υπάρχει ομοιοχρωμία στο χαμόγελο. Αλλά γίνεται μόνο στα φυσικά μου δόντια. Όπου υπάρχουν προσθετικές αποκαταστάσεις όπως σφραγίσματα, στεφάνες, γέφυρες, όψεις πορσελάνης ή όψεις ρητίνης και εφ’ όσον οι προσθετικές αυτές αποκαταστάσεις αφορούν πρόσθια δόντια που φαίνονται στο χαμόγελο τότε θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν η εφαρμογή της λεύκανσης.

Δέσποινα Κωστομοίρη
Χειρουργός Οδοντίατρος
Ειδικευμένη στην Αισθητική Οδοντιατρική

ΑΘΛΗΤΗΙΑΤΡΙΚΗ-Σύνδρομο Κοιλιακών Προσαγωγών - Μύθοι και αλήθειες

Τενοντοπάθεια των προσαγωγών

J. Sports Med 1998, 25:271

Μηχανισμός: υπερχρήσης

Συμπτώματα: πόνος στην ειδική αθλητική δραστηριότητα (άλματα, σουτ)

Σημειολογία: εντοπισμένος πόνος

Πόνος στην

1. ενεργητική: προσαγωγή του ισχίου
2. παθητική: απαγωγή του ισχίου
3. υπο αντίσταση: προσαγωγή και έσω στροφή του ισχίου

α/α: αποκλεισμός αποστατικού καταγματος

Κινησιολογική αποκατάσταση

Διαδικασία επούλωσης - αποκατάστασης

Τενοντοπάθεια του λαγονοψοίτη

Επιδημιολογία: ποδόσφαιρο – άλτες – χορευτές

Συμπτωματολογία: πόνος κατά την ενεργητική κάμψη του ισχίου

Σημειολογία: πόνος στην ενεργητική κάμψη του ισχίου ,παθητική έξω στροφή του ισχίου

α/α: έλεγχος του ελάσσονα τροχαντήρα ιδίως στους νεαρούς αθλητές

Διαδικασία επούλωσης - αποκατάστασης

Κινησιολογική αποκατάσταση

Τενοντοπάθεια του ορθού κοιλιακου

Σημειολογία: πόνος στην καταφυτική μοίρα του ορθού κοιλιακού

Πόνος στην ενεργητική κάμψη των κοιλιακών

Κινησιολογική αποκατάσταση

Διαδικασία επούλωσης – αποκατάστασης

Σταθεροποίηση του κορμιού

Ένεση

Σπάνια χειρουργική επέμβαση

Κάταγμα εκ κοπώσεως του ηβικού οστού

Επιδημιολογία: μονοποδικά αγωνίσματα

Συμπτωματολογία: προοδευτική επιδεινούμενος πόνος επί της ηβικής συμφύσεως και αντανακλα στο (ΔΕ) ή (ΑΡ) προσαγωγό.

α/α: κ.φ

MRI: οστικό οίδημα

Διαδικασία επούλωσης – αποκατάστασης

Κινησιολογική αποκατάσταση

Κάταγμα εκ κοπώσεως του αυχένα του μηριαίου

Αιτία: προπονητική επιβάρυνση

Επιδημιολογία: δρομείς – αμμηνοροϊκές αθλήτριες

Συμπτωματολογία: βαθύς πόνος στο ισχίο και προσαγωγό προοδευτικά επιδεινούμενος με την προπονητική δραστηριότητα.

Σημειολογία: πόνος στην ενεργητική κάμψη του ισχίου στην παθητική έσω στροφή του ισχίου. Θετικό Hop τεστ.

α/α: συνήθως αρνητική

MRI: εξέταση εκλογής

Θεραπεία: κάταγμα εκ κοπώσεως

Τραυματικη Ηβική osteitis

Curr Sports Med Rep 2003

Malliaropoulos Diploma 1989

Επιδημιολογία: μονοποδικά αγωνίσματα

Συμπτωματολογία: προοδευτική επιδεινούμενος πόνος επί της ηβικής συμφύσεως και αντανακλα στο (ΔΕ) ή (ΑΡ) προσαγωγό.

α/α: εκφυλιστικές αλλοιώσεις

αστάθεια > 3mm στην flamengo view

MRI: οστικό οίδημα

Διαδικασία επούλωσης – αποκατάστασης

Κινησιολογική αποκατάσταση

Βουβωνοκήλη

Επιδημιολογία

Αθλητές = μέσο πληθυσμό

Συμπτωματολογία: πόνος στο βήχα ή στο φτέρνισμα αίσθημα βάρους

Σημειολογία: μάζα ανατασσόμενη στο έξω βουβωνικό στόμιο

Θεραπεία: χειρουργική επέμβαση

Κήλη των αθλητών

Sports hernia

Επιδημιολογία: άνδρες γυναίκες – ποδόσφαιρο

Μηχανισμός: οξύς ή χρόνιος τραυματισμός

Διάχυτος πόνος επιδεινούμενος με την άσκηση

Αντανακλών στον προσαγωγό στους η στους όρχεις

Επιδεινούμενος με τον βήχα ή το φτέρνισμα με την σεξουαλική δραστηριότητα.

Χαλάρωση του έξω βουβωνικού στομίου:

• Ρήξη της απονεύρωσης του έξω λοξού
• Ρήξη του κοινού καταφυτικού τένοντα των κοιλιακών
• Ρήξη της απονεύρωσης του εγκάρσιου κοιλιακού
• Διαχωρισμός του βουβωνικού συνδέσμου

Σημειολογία: χαλάρωση του έξω βουβωνικού στομίου

Αντιμετώπιση: χειρουργική

Παγίδευση του θυρεοειδούς νεύρου

Επιδημιολογία: 4% των αθλητών

Συμπτωματολογία: πόνος εμφανιζόμενος κατά την προπόνηση προοδευτικά επιδεινόμενος

Σημειολογία: θα πρέπει ο αθλητής να εξετάζεται μετά την προπόνηση

Πόνος στην

• Παθητική απαγωγή
• Ενεργητική προσαγωγή
• Υπαισθησία στην περιοχή των προσαγωγών

EMG: επιβεβαίωση της διάγνωσης

Θεραπεία: σταθεροποίηση του κορμού

Διάταση νευρικού ιστού

Κινητοποίηση της ΟΜΣΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΕΡΙ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΉΣ

Εκ παραδρομής αντί στην ειδικότητα αθλητιατρική  ΈΓΡΑΨΑ λάθος την ειδικότητα.
Ευχαριστώ για την κατανόηση.

ΑΘΛΗΙΑΤΡΙΚΗ-Τα συχνότερα προβλήματα της οσφυϊκής μοίρας των αθλητών Τα Συχνότερα Προβλήματα της Οσφυϊκής Μοίρας των αθλητών

Ενοχλήματα στην περιοχή της μέσης (ΟΜΣΣ) εμφανίζονται τουλάχιστον μια φορά στο 80% των ενηλίκων ηλικίας μέχρι και 45 ετών με άμεσο αποτέλεσμα την απώλεια χιλιάδων εργατοωρών.

Στο Ιατρικό Κέντρο ΣΕΓΑΣ Θεσσαλονικής, ενοχλήματα στην ΟΜΣΣ παρουσίασε ένα ποσοστό 9,4% επι του συνόλου των τραυαμτισμών των αθλητών που αντιμετωπίσαμε. Απο αυτό το 51,83% αφορούσε ενοχλήματα δισκικής αιτολογίας, το 26,2% τραυματισμούς μυικής αιτιολογίας και το 20,4% τραυματισμούς των οπισθίων στοιχείων της ΟΜΣΣ. Στους τραυματισμούς των οπισθίων στοιχείων συγκαταλέγονται η Σπονδυλόλυση, η Σπονδυλολίσθηση και η συμπτωματολογία εκ των αποφυσιακών αρθρώσεων. Τέλος ένα μικρό ποσοστό αθλητών με Sheurman disease 1,04% και κάταγμα σπονδύλου 0,52%.

Για την αντιμετώπιση των αθλητών με Οσφυικό πόνο ο Ιατρός θα πρέπει να έχει συγκεκριμένη στρατηγική για την διάγνωση και θεραπεία, έτσι ώστε αυτή να είναι αποτελεσματική και χαμηλού κόστους, χωρίς αυτό να είναι εις βάρος της διάγνωσης αλλά και της αποτελεσματικότητος της θεραπείας. Λόγω της συχνότητας του προβλήματος πολλές θεραπείες έχουν προταθεί για την αντιμετώπιση ενοχλημάτων αλλοιώσεως της ΟΜΣΣ. Σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα η συμβολή της μηχανικής διάγνωσης και θεραπείας φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Εκτός απο την διάγνωση η μηχανική αξιολόγηση μας βοηθά στην διαφοροδιάγνωση του πόνου. Είναι μηχανικός, φλεγμονώδης ή νεοπλασματικός;

Μας βοηθά στο να επιλέξουμε την κατάλληλη θεραπευτική κατεύθυνση βασιζόμενοι στο φαινόμενο της επικέντρωσης. Όσον αφορά την θεραπεία,η επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής κατεύθυνσης εκφράζεται κλινικά με ασκήσεις που ετελούνται απο τον ίδιο τον αθλητή σε όλη την διάρκεια της ημέρας, καθιστώντας τον παράλληλα ανεξάρτητο,στην συνέχεια είναι δυνατόν να ενσωματωθούν μέσα σε όλα τα προπονητικά προγράμματα ως μέσον πρόληψης.

Μυικές Κακώσεις

Αρκετά συχνά ο πόνος στην περιοχή της Οσφυικής μοίρας οφείλεται σε μυικούς τραυματισμούς. Χαρακτηριστικό αυτού του τραυματισμού είναι η ύπαρξη συγκεκριμένου τραυματικού γεγονότος που είναι η πλήξη στην ΟΜΣΣ ο πόνος είναι σαφώς εντοπισμένος στην μυική ομάδα μακριά απο την μέση γραμμή του κορμού. Σπάνια υπάρχει αντανάκλαση του πόνου προς την λεκάνη, ενω ποτέ δεν υπάρχει νευρική συμπτωματολογία. Η αντιμετώπιση ξεκινά με την χρήση του πρωτοκόλλου ΚΑΠΑ για τις πρώτες 48 ώρες, και στην συνέχεια εφ'όσον έχουμε βελτίωση των συμπτωμάτων, με διατατικές ασκήσεις. Αυτές εκτελούνται 3-4 φορές την ημέρα για χρονικό διάστημα 2-3 ημερών. Ακολουθούν ασκήσεις ενδυνάμωσης της περιοχής και αν δεν υπάρχουν ενοχλήματα ο αθλητής επανεντάσσεται στις προπονητικές του δραστηριότητες.

Στις περιπτώσεις που έχουμε ενοχλήματα που οφείλονται στις μυικές ομάδες και χωρίς στο ιστορικό να υπάρχει πλήξη, τότε η θεραπευτική προσέγγιση αλλάζει. Χρησιμοποιούνται ζεστά επιθέματα μαζί με την τεχνική της μυοπεριτοναικής απελευθέρωσης-Trigger point- με τοπικές εκχύσεις ή τοπική πίεση, και ακολουθούν διατάσεις της περιοχής.

Σπονδυλόλυση

Η Σπονδυλόλυση είναι μια συχνή αιτία για την εμφάνιση πόνου τόσο στην περιοχή της ΟΜΣΣ αλλά και συχνά στο σύστοιχο κάτω άκρο. Η Σπονδυλόλουση στον γενικό πληθυσμό, ανέρχεται σε ποσοστό 5%, ενω σε αθλητές συγκεκριμένων αθλημάτων (Ενόργανη Γυμν., Ρυθμική, Κλασσικό Μπαλέτο, Κολυμβητές πεταλούδας) κυμαίνεται απο 10-45%!

Ο μηχανισμός πρόκλησης αυτού του τραυματισμού είναι οι επανειλημμένες εκτάσεις- υπερεκτάσεις με αποτέλεσμα να έχουμε διαχωρισμό ενός σπονδύλου σε δυο τμήματα αντίστοιχα προς τον ισθμό του σπονδυλικού τόξου.

Ουσιαστικά η Σπονδυλόλυση στους αθλητές είναι ένα κάταγμα κοπώσεως. Κλινικά εμφανίζεται με πόνο κατά την διάρκεια της έκτασης στο μέσον ή το τέλος της κίνησης. Παθογνωμονική θεωρείται η δοκιμασία υπερέκτασης της ΟΜΣΣ με στήρηξη στο ένα πόδι και εκτέλεση έκτασης αμφίπλευρα.Η εμφάνιση πόνου είναι μεγαλύτερη απο την πλευρά της σπονδυλόλυσης.Η κάμψη αντίθετα δεν προκαλέι πόνο και είναι πλήρης.Τοπική ευαισθησία κατά μήκος των ραχιαίων μυών σπάνια συνυπάρχει. Δεν παρατηρείται διαταραχή της βάδισης ή νευρολογική συμπτωματολογία. Εαν δεν αξιολογηθούν σωστά το ιστορικό, τα κλινικά συμπτώματα, τοτε η θεραπευτική αγωγή πρόσκαιρα αντιμετωπίζει τα συμπτώματα,ενω η πρώιμη επανένταξη οδηγεί στην υποτροπή των ενοχλημάτων. Συμπτώματα που δεν υποχωρούν μετα απο 10ήμερη αγωγή, θα πρέπει να μας οδηγούν στον πλήρη παρακλινικό έλεγχο(απεικονιστικό και αιματολογικό) της ΟΜΣΣ.

Ο ακτινογραφικος ελεγχος περιλαμβανει ληψεις πλαγια, οπισθοπροσθια και λοξες ¾ δεξια και αριστερα. Παντοτε και εφ'οσον συνυπαρχουν τα κλινικα ευρηματα για τραυματισμο των οπισθιων στοιχειων, ο ακτινογραφικος ελεγχος θα πρεπει να συνδυαζεται με σπινθηρογραφημα οστων SPECT, και αναλογως των ευρηματων και της πορειας του ασθενους, με Μαγνητικη Τομογραφια.

Ο συνδιασμος των ευρηματων από τον παραπανω παρακλινικο ελεγχο και την κλινικη εικονα, οδηγουν στην σωστη διαγνωση, τον καθορισμο της αγωγης και στον σχεδιασμο του καταλληλου προγραμματος αποκαταστασης. Οι διατατικες ασκησεις των δικεφαλων μηριαιων, των καμπτηρων του ισχιου, του ορθου μηριαιου, οι ασκησεις σταθεροποιησης καθως και η ενδυναμωση των κοιλιακων και αργοτερα των ραχιαιων, και τελος οι ασκησεις νευρομυικης συναρμογης, είναι απαραιτητες, Ιδιαιτερη προσοχη απαιτειται στην σωστη επανενταξη του αθλητου στις προπονητικες του δραστηριοτητες.

Τo ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ περιλαμβανει:

1. Αμεσα ασκησεις καμψης της σπονδυλικης στηλης, εφ'οσον δεν οδηγουν στην εμφανιση πονου
2. Διατασεις των οπισθιων μηριαιων
3. Ασκησεις σταθεροποιησης της σπονδυλικης στηλης με ταυτοχρονη συνεργεια του πολυσχιδους της οσφυικης μοιρας, καθως και του εγκαρσιου κοιλιακου
4. Ασκησεις νευρομυικης συναρμογης

Αντιλορδωτικός Κηδεμόνας

Εάν ο αθλητης δεν βελτιωνεται στον προκαθορισμενο χρονικο διαστημα με την αγωγη την οποια εφαρμοζουμε, τοτε αφ'ενός διενεργειται Μαγνητικη τομογραφια και αφ'εταιρου χρησιμοποιουμε αντιλορδωτικο - οσφυοθωρακικο κηδεμονα. Η χρηση του εξατομικευεται, και εξηγουμε στον αθλητη τις θετικες και τις αρνητικες επιπτωσεις από την χρηση του.

Ο MOVITA (9) κατεταξε την σπονδυλολυση σε πρωιμη-προιουσα-τελικη. Σε ολους εφαρμοστηκε κηδεμονας για 3-6 μηνες. Ο επανελεγχος κατεδειξε 73% πορωση στις πρωιμες, 38,5% στις προιουσες και 0% στις τελικες. Ακομη συμφωνα με τον SYS σε ετεροπλευρη πρωιμη σπονδυλολυση, η πορωση ηταν 100%, ενώ σε αμφοτεροπλευρη πρωιμη σπονδυλολυση η πορωση ηταν 50%.

Σπονδυλολίσθηση

Πρόκειται για ολίσθηση του σπονδύλου τις περισσότερες φορές προς τα εμπρός και σε ορισμένες περιπτώσεις προς τα πίσω. Συνήθως συμβαίνει στον Ο5 και σπανιότερα στον Ο4 και βέβαια πρέπει να επισημανθεί οτι ολισθαίνει ολόκληρη η υπερκείμενη σπονδυλική στήλη

Στην σπονδυλολίσθηση έχουμε αμφοτερόπλευρα διαχωρισμό (λύση του σπονδύλου) με αποτέλεσμα ο σπόνδυλος να διαχωρίζεται σε δυο τμήματα και η συγκράτησή του απο τον δίσκο τους συνδέσμους και τις άνω αρθρικές επιφάνειες να μην είναι αρκετή. Χωρίζεται σε 4 βαθμούς. Έτσι στον πρώτο βαθμό έχουμε ολίσθηση προς τα εμπρός μόνον κατά 25% του μήκους του σώματος του σπονδύλου , στον δεύτερο βαθμό 50% ολίσθηση, στον τρίτο 75% και στον τέταρτο 100%.

Η σπονδυλολίσθηση πρώτου και δευτέρου βαθμού είναι συμβατή για αθλητικές δραστηριότητες χωρίς επαφή και μέσου επιπέδου, με παράλληλη συνή παρακολούθηση του αθλητού ανα εξάμηνο ή έτος, εαν πρόκειται για νεαρό αθλητή μέχρι την ενηλικίωσή του. Σε σπονδυλολίσθηση τρίτου και τετάρτου βαθμού, θα πρέπει ο σπόνδυλος να σταθεροποιείται εγχειρητικά. Η αντιμετώπιση της σπονδυλολίσθησης πρώτου και δευτέρου βαθμού είναι συντηρητική και δενεργείται κατα κύριο λόγο με ασκήσεις καμπτικού τύπου(κάμψη των γονάτων στο στήθος,κοιλιακούς) μειώνοντας στο ελάχιστο τις υπερεκτάσεις. Παράλληλα εκτελούνται ασκήσεις τμηματικής σταθεροποίησης της ΟΜΣΣ και ασκήσεις Νευρομυικής συναρμογής.

Προβλήματα Δισκικής Αιτιολογίας

Οι αλλοιώσεις του μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι υπεύθυνες για την εμφάνιση ενοχλημάτων στην ΟΜΣΣ και βέβαια αποτελούν την συχνότερη και πολλές φορές σοβαρότερη αιτία Οσφυικού πόνου σε σύγκριση με τις προηγούμενες περιπτώσεις. Οι αλλοιώσεις του μεσοσπονδυλίου δίσκου στις απεικονιστικές παρακλινικές εξετάσεις εμφανίζονται ως εκφύλιση του μεσοσπονδυλίου δίσκου, ή ως πρόπτωση του μεσοσπονδυλίου δίσκου προς τα πίσω, πίσω πλάγια ή πλάγια προς τον σπονδυλικό σωλήνα.

Η προβολή του δίσκου ανάλογα με τον βαθμό πρόπτωσης μπορεί να ασκήσει πίεση στον οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο και αν η πρόπτωση είναι μεγαλύτερη , τότε να πιέσει τον νωτιαίο σάκο και βέβαια τα σύστοιχα νεύρα(ρίζες). Πάντοτε θα πρέπει να γίνεται συσχετισμός της κλινικής εικόνας με τια παρακλινικές απεικονιστικές εξετάσεις για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Κλινικά εμφανίζεται πόνος συμμετρικός ή ασύμμετρος τόσο στην ΟΜΣΣ και συχνά και στο ένα απο τα δυο κάτω άκρα. Όσο περιφερικότερα αναφέρεται ο πόνος, τόσο σοβαρότερος θεωρείται ο τραυματισμός. Ιδιαίτερα όταν ο πόνος αναφέρεται κάτω απο το γόνατο, τότε η κλινική εξέταση θα πρέπει να ξεκινά πρώτα απο την νευρολογική εκτίμηση. Ακόμη, ανάλογα με την κατανομή του πόνου στο κάτω άκρο είναι δυνατόν να καθορίσουμε και το επίπεδο της βλάβης. Ο πόνος στα προβλήματα δισκικής αιτολογίας μπορεί να είναι διακοπτόμενος ή συνεχής, να επικεντρώνεται ή να περιφεριοποιείται σε συνδυασμό με τις επαναλλαμβανόμενες κινήσεις.

Το τελευταίο αποτελεί μοναδικό χαρακτηριστικό του δισκικού πόνου, αλλά και ιδιαίτερο προγνωστικό κλινικό σημείο για την πορεία του τραυματισμού. Ακόμη είναι δυνατόν ο αθλητής να παρουσιάσει και παραμόρφωση της ΟΜΣΣ συχνά κυφωτική ή σκολιωτική, σπάνια λορδωτική.

Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει νευρολογική συμπτωματολογία και μάλιστα επιδεινούμενη, αμφοτερόπλευρος πόνος και στα δυο πόδια, καθως και πάρεση των σφικτήρων(ούρων-κοπράνων) τότε θα πρέπει να οδηγούμαστε στην επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Αντιμετώπιση

Στην οξεία φάση, συνήθως το πρώτο 48ωρο, συσνιστώνται κατάλληλες θέσεις στις οποίες μειώνεται, επικεντρώνεται ή καταργείται ο πόνος. Παράλληλα είναι δυνατόν να συστηθεί η χρήση αντιφλεγμονώδους αγωγής, εκεί όπου κρίνεται απαραίτητο. Επανεξετάζεται ο αθλητής μετά το πρώτο 48ωρο, και αφού επιβεβαιωθεί η θεραπευτική κατεύθυνση τότε συστήνονται οι κατάλληλες ασκήσεις. Η χρονική διάρκεια της θεραπευτικής αγωγής εξ αρτάται απο τον βαθμό σοβαρότητος του τραυματισμού, καθώς και απο την κλινική πορεία και βελτίωση του ασθενούς.

Στο στάδιο της αποκατάστασης εφ'όσον ο αθλητής δεν πονά παράλληλα με τις ασκήσεις θεραπευτικής κατέυθυνσης μπορεί να αρχίσει να εκτελεί και ασκήσεις τμηματικής σταθεροποίησης της ΟΜΣΣ και ακολούθως ασκήσεις νευρομυικής συναρμογής. Τέλος στο στάδιο της επανένταξης στην προπονητική δραστηριότητα έμφαση δίνεται στην προοδευτική επανένταξη, στην πρόληψη στην ενδυνάμωση κοιλιακών ραχιαίων, στην διόρθωση της τεχνικής.

Συμπερασματικά η οσφυαλγία είναι όρος περιγραφικός και δεν βοηθά όταν τίθεται σαν διάγνωση. Η σαφής διάγνωση του προβλήματος, μας βοηθά στον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής, καθώς και στην σωστή εκτίμηση του χρόνου αποκατάστασης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Clinics in Sports Medicine, Spine problems in athletes, July, 1993
• Clinics in Sports Medicine, The spine and sports, January, 2002
• Fellander -Tsai L.,Micheli L.J., Treatment of spondylolis with electrical stimulation and bracing adolescent athletes:a report of two cases. Clin.J.Sport med. 1998 Jul; 8(3):232-4 PMI:9762484[PubMed-indexed for MEDLINE]
• Moeller J.L. MD, Sami,F.Rifat, MD, Spondylolysis in active adolescents. THE PHYSICIAN AND SPORTS MEDICINE Vol.29-No12, December 2001
• Micheli L.J. MD, Ruth Solomon, PhD, P.G.Gerbin MD, Low back pain in dancers. Medscape Orthopaedics & Sports Med. Journal3(5), 1999
• McKenzie R., The lumbar spine mechanical diagnosis and therapy 1998
• Pettine KA,Salib RM.,Walker SG, External electrical stimuation and bracing for treatment of spondylolysis. A case rep.Spine. 1993 Mar.15;18(4):436-9PMID:8470003[PUBMED-indexedfor MEDLINE
• Travell G.J.MD,Simons G.D.MD, Myofascial pain and dysfunction The trigger point manual, 1998
• Richardson C.,Jull G.,Hodges P.,Hides J., Therapeutic exercise for spinal segmental stabilazation in low back pain, 1999
• Παπαδοπούλου Σ.,Μαλλιαρόπουλος Ν., Ιδιοδεκτικότητα, μια ακόμα παράμετρος στην αποκατάσταση αθλητικών κακώσεων,6o Συνέδριο Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματιολογικής Εταιρείας Κρήτης , 1998
• Μαλλιαρόπουλος Ν., Τραυματισμοί της Ο.Μ.Σ.Σ. στη Ρ.Α.Γ., Πανευρωπαικό συνέδριο Θεσσαλονίκη , 1994

ΑΘΛΗΙΑΤΡΙΚΗ-Θεραπευτική Αποκατάσταση Τενοντοπάθεων Του Ώμου

Ν.Γ.Μαλλιαροπουλος

Καλαθοσφαίριση: 3%, Τραυματικά πρόσθια εξαρθρήματα

Καταδύσεις: Πρόσθια υπερεξαρθρηματα και τενοντοπάθειες του τενοντιου πετάλου των στροφέων

Ενόργανη: 50%, [Snook, 1979]

Πολεμικές Τέχνες: 7%

Στο Judo το 44% των τραυματισμών αφορούν τον ωμό. [Birrer etal., 1982]

Στο Aikido, πιο συχνά έχουμε τραυματισμούς της ακρωμιοκλειδικης αρθρώσεως

Κολύμβηση:

Πόνος στον ώμο σε ποσοστό 10% σε αθλητές ηλικίας 11 και 12 ετών, [Adams, 1968]

Πόνος στον ώμο σε ποσοστό σε αθλητές υψηλού επιπέδου 50%, [Fowler, 1983]

Ποσοστό 92% των αθλητών υψηλού επιπέδου με πόνο στον ώμο πιο συχνά παρουσιαζουν συνδρομο υπακρωμιακης προστριβής, στο ελεύθερο και στην πεταλούδα, [Richardson, 1980]

Πρόσθια υπερεξαρθρηματα στο ύπτιο.

Αντισφαίριση: Σύνδρομο υπακρωμιακης προστριβής, ρήξεις των στροφέων του ώμου

Άρση Βαρών:

Τενοντοπαθεια των στροφεων του ώμου, σύνδρομο υπακρωμιακης προστριβής.

Υπερεξαρθρηματα του ομού, ρήξη του μείζονος θωρακικού, και δευτεροπαθές τενοντοπαθεια του δικέφαλου βραχιονιου.

Υδατοσφαίριση: Ποσοστό 36% τενοντοπαθεια των στροφέων ,ακρωμιοκλειδικη αρθροπάθεια εκφυλιστικού τύπου [Rollins, 1985]

Πετοσφαίριση: Σύνδρομο υπακρωμιακης προστριβής, ακρωμιοκλειδικη αρθροπάθεια εκφυλιστικού τύπου, τενοντοπαθεια των στροφέων, ρήξεις του μείζονος θωρακικού. Ρήξεις του επιχειλιου χόνδρου και δευτεροπαθή τενοντοπαθεια, [Bracker, 1990]

Ριπτικη Διαδικασία

Φάσεις:

• Φάση Τοποθέτησης:Δελτοειδής, Υπερακανθιος, Υπακανθιος.
• Φάση Επιτάχυνσης:Υποπλατιος, Μείζων θωρακικός, Πλατύς ραχιαίος, ελάσσων στρογγυλός.
• Φάση Επιβραδυνσης:Πλατυς ραχιαίος, Υπερακανθιος, Υπακανθιος, ελάσσων στρογγυλος.

Στροφέις του ομού:

• Υπερακανθιος
• Υπακανθιος
• Ελάσσων στρογγυλος.

• Διάγνωση

  • Μηχανισμός κάκωσης
  • Βαθμός σοβαρότητας
  • Προδικαστικοί παράγοντες, αστάθεια – προστριβή – κατασκευαστικές ιδιομορφίες
  • Διαφορική διάγνωση

  Διαδικασία επούλωσης - Αποκατάστασης

  1^η φάση – φλεγμονώδης
  1^η φάση – αποκατάσταση θεραπείας
  Έλεγχος της φλεγμονής
  • ΜΣΑΦ
  • Laser MID
  • Μηχανοθεραπεία
  • Tοπική έγχυση
  1-5/7 μέρες.
  2^η φάση διαδικασία επούλωσης
  2^η φάση αποκατάστασης
  Επανάκτηση – εύρος κίνησης
  • Απαγωγή
  • Έσω στροφή
  • Έξω στροφή
  • Έκταση
  2-3-4.φ.Η
  χ 20-30 επαναλήψεις
  7-21μερες
  2^η φάση διαδικασία επούλωσης
  3^η φάση αποκατάστασης
  Επανάκτηση της δύναμηςκαι ιδιοδεκτικότητας
  Η ενδυνάμωση των στροφέων του ομού(Υπερακανθιος , Υπακανθιος , ελάσσων στρογγυλος.) αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα στοιχειά της θεραπευτικής αντιμετώπισης Flatow et al., 1997
  • Υπερακανθιος – απαγωγή
  • Υπακανθιος - έξω στροφή
  • Υποπλατιος – εσω στροφή
  Ballatyne et al., 1993
  Η σχέση δύναμης μεταξύ απαγωγών – προσαγωγών είναι 80% για τον ώμο των ριπτων Wilk et al., 1995
  Η σχέση δύναμης μεταξύ έξω –εσέ στροφέων είναι 60-70 % Albert, 1995; Donatelli, 1994
  • Ιστική – διάγνωση
  • Σταθεροποίηση της περιοχής
  • Ισοτονικές
  • Ρ.Ν.F
  • Ασκήσεις ανοιχτής Κ.Κ.
  • Ασκήσεις κλειστής Κ.Α.
  • Ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας
  3^η φάση διαδικασία επούλωσης ανάπλασης
  4^η φάση αποκατάστασης λειτουργική επανεξέταση
  • Μηχανισμός ρίψεως
  • Πλειομετρικές ασκήσεις
  • Ασκήσεις ανάλογες του αγωνίσματος
  Πλήρη επανεξέταση

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ-Υποτροπιάζουσα οξεία μέση ωτίτιδα

Τι είναι

Ως υποτροπιάζουσα οξεία μέση ωτίτιδα, ορίζεται η συχνή παρουσίαση, πάνω από 3 επεισόδια, οξείας μέσης ωτίτιδας σε χρονικό διάστημα 6 μηνών.

Επιδημιολογία

Υποτροπιάζουσα οξεία μέση ωτίτιδα παρουσιάζεται στη συνέχεια οξείας μέσης ωτίτιδας όταν συνυπάρχουν:
Υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων («κρεατάκια»), λυκόστομα, όγκοι ρινοφάρυγγα, αλλεργία, χρόνια παραρρινοκολπίτιδα και ανοσολογική ανεπάρκεια.

Αιτιολογία

Οι ίδιοι μικροοργανισμοί που προκαλούν οξεία μέση ωτίτιδα είναι υπεύθυνοι για την υποτροπιάζουσα οξεία μέση ωτίτιδα.


Πώς εκδηλώνεται

Χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων όπως πόνο στα αυτιά και πυρετό. Εξελίσσεται ταχύτατα με ερύθημα, οίδημα του βλεννογόνου και εμφάνιση πυώδους συλλογής στην κοιλότητα του μέσου ωτός. Προοδευτικά γίνεται ρήξη του τυμπανικού υμένα και παρατηρείται πυόρροια στον έξω ακουστικό πόρο και βαρηκοΐα.


Διαγνωστική προσέγγιση

Βασίζεται στα κλινικά σημεία (πυρετός, ωταλγία) και την ωτοσκόπηση από Ιατρό Ωτορινολαρυγγολόγο. Όταν υπάρχει ρήξη του τυμπάνου και πυόρροια γίνεται μικροσκόπηση και καλλιέργεια. Όταν απομονωθεί παθογόνο μικρόβιο γίνεται έλεγχος ευαισθησίας στα αντιβιοτικά.


Θεραπευτική προσέγγιση

Τα παιδιά που εμφανίζουν υποτροπιάζουσα οξεία μέση ωτίτιδα χωρίς την εκδήλωση μέσης ωτίτιδας με υγρό (εκκριτικής ωτίτιδας) αντιμετωπίζονται με τη χορήγηση αντιβιοτικών. Σε παιδιά με συχνά επεισόδια οξείας μέσης πυώδους ωτίτιδας, γίνεται μυριγγοτομή (οπή στο τύμπανο) και τοποθετείται σωληνίσκος αερισμού.

Προφύλαξη

Για την προφύλαξη από την υποτροπιάζουσα οξεία μέση ωτίτιδα πρέπει να αντιμετωπίζονται οι προδιαθεσικοί παράγοντες (αδενοειδείς εκβλαστήσεις, λυκόστομα, αλλεργίες, χρόνια παραρρινοκολπίτιδα, ανοσολογική ανεπάρκεια).


Στέλιος Χατζηπαναγιώτου
Ιατρός Βιοπαθολόγος – Κλινικός Μικροβιολόγος
Αναπληρωτής Καθηγητής Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή της Αθήνας

Νικόλαος–Στέφανος Ι. Λεγάκης
Ομότιμος Καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας και της Πανελλήνιας Ένωσης Ιατρικής Βιοπαθολογίας

ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΑ-Καταρράκτης και γλαύκωμα: Όταν τα δύο προβλήματα συνυπάρχουν

Ο καταρράκτης και το γλαύκωμα ειναι οι δυο πιό συχνές αιτίες τύφλωσης παγκοσμίως. Επιπλέον οι δύο αυτές παθήσεις μπορεί να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή αρκετά συχνά.








Η θεραπεία και των δυο μπορεί να απαιτεί χειρουργική παρέμβαση. Γενικά, ο καταρράκτης χειρουργείται όταν υπάρχουν θολερότητες στο φακό του οφθαλμού που περιορίζουν σημαντικά την όραση, ενώ το γλαύκωμα χειρουργείται όταν αποτύχει η συντηρητική θεραπεία με φάρμακα ή laser ή όταν ο ασθενής δεν είναι σε θέση να συμμορφωθεί στη απαιτούμενη θεραπεία με κολλύρια, για τη ρύθμιση της πίεσης των οφθαλμών. Η χειρουργική θεραπεία των δυο παθήσεων μπορεί να γίνει ταυτόχρονα σε ένα χρόνο και ένα συνδυασμό χειρουργικών τεχνικών που περιγράφονται πιό κάτω.

Τελευταία, υπάρχουν στη διάθεσή μας καινούργιες καινοτόμες, ελάχιστα παρεμβατικές μέθοδοι με χρήση ειδικών συσκευών για τη ρύθμιση του γλαυκώματος.


Επίδραση της επέμβασης καταρράκτη στο γλαύκωμα

Οταν συνυπάρχουν καταρράκτης και γλαύκωμα, σε κάποιες περιπτώσεις και μόνο η αφαίρεση του καταρράκτη μπορεί να βοηθήσει στη ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης η οποία είναι αυξημένη στο γλαύκωμα. Ωστόσο το όφελος αυτό συνήθως είναι περιορισμένο και προσωρινό, συνήθως της τάξεως των 2 μονάδων (mmHg) μέτρησης πίεσης. Το όφελος φαίνεται να είναι μεγαλύτερο σε οφθαλμούς με αποφολίδωση, μια κατάσταση πολύ συχνή στον ελληνικό πληθυσμό. Σε κάθε περίπτωση η απόφαση είναι εξατομικευμένη, ο εξειδικευμένος οφθαλμίατρος, εκτιμώντας τα υπέρ και τα κατά της κάθε θεραπευτικής προσέγγισης, είναι αυτός που θα αποφασίσει εαν στη συγκεκριμένη περίπτωση χρειάζεται μόνο επέμβαση καταρράκτη (συνήθως σε ήπια γλαυκώματα) ή και ταυτόχρονη χειρουργική επέμβαση για το γλαύκωμα.


Συνδυασμένη επέμβαση καταρράκτη και αντιγλαυκωματική επέμβαση (τραμπεκουλεκτομή)

Διαφορετικές εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν σε περιπτώσεις σοβαρού γλαυκώματος με αρρύθμιστη πίεση οφθαλμών, παρά τη θεραπεία με κολλύρια. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται η αντιγλαυκωματική επέμβαση από ειδικό χειρουργό γλαυκώματος. Η κλασική επέμβαση ονομάζεται τραμπεκουλεκτομή και σε έμπειρα χειρουργικά χέρια, παρουσιάζει εξαιρετικά αποτελέσματα ρύθμισης της ενδοφθάλμιας πίεσης. Επειδή όμως η ίδια η επέμβαση για το γλαύκωμα μπορεί να επιταχύνει την ανάπτυξη καταρράκτη, είναι ίσως προτιμότερο να γίνονται οι δύο επεμβάσεις (γλαυκώματος και καταρράκτη) συγχρόνως. Επιπρόσθετος λόγος γι΄αυτό είναι ότι, αν προηγηθεί η επέμβαση γλαυκώματος και χρειαστεί να ακολουθήσει επέμβαση καταρράκτη, αυτή η δεύτερη επέμβαση μπορεί να επιρεάσει την καλή ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Σε κάθε περίπτωση συνιστάται η χρήση ειδικών φαρμάκων κατά τη διάρκεια της αντιγλαυκωματικής επέμβασης. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται αντιμεταβολίτες (πιό συχνα χρησιμοποιείται η μιτομυκίνη C), και σκοπό έχουν να εμποδίσουν την επουλωτική διεργασία του οργανισμού, ώστε να διατηρηθεί μόνιμα καλό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα ρύθμισης της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Συνδυασμένη επέμβαση καταρράκτη και γλαυκώματος με ειδικές βαλβίδες αποχέτευσης

Ειδικές βαλβίδες γλαυκώματος για αποχέτευση του υδατοειδούς υγρού απο τον οφθαλμό μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν η συμβατικη επέμβαση γλαυκώματος (τραμπεκουλεκτομη) αποτύχει στη ρύθμιση της πίεσης ή όταν σε ειδικές περιπτώσεις κρίνεται εξ αρχής οτι η συμβατική επέμβαση έχει χαμηλά ποσοστά επιτυχίας. Αυτές οι ειδικές βαλβίδες γλαυκώματος είναι διαφόρων τύπων (Ahmed, Molteno, Baerveldt). Η χρήση τους τα τελευταία χρόνια αυξάνεται, καθώς έχει αποδειχτεί η αποτελεσματικότητά τους. Οι επεμβάσεις χρήσης βαλβίδων μπορούν να συνδιαστούν με επέμβαση καταρράκτη με επίσης πολύ καλά αποτελέσματα.

Καινοτόμες αντιγλαυκωματικές χειρουργικές επεμβάσεις

Νεότερες, ελάχιστα παρεμβατικές μέθοδοι χειρουργικής θεραπείας του γλαυκώματος έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, και έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται στην κλινική πράξη. Μεταξύ αυτων, η mini-βαλβίδα Ex-Press με την οποία έχουμε προσωπική εμπειρία για πάνω από 12 χρόνια, η καναλοπλαστική, η εκ των έσω τραμπεκουλοτομή, η χρήση ειδικών stent (Solx, iStent) παράκαμψης της αποχέτευσης, η ενδοκυκλοφωτοπηξία, ενώ τελευταία δοκιμάζεται και η χρήση excimer laser τραμπεκουλοτομής. Ολες αυτές οι μέθοδοι προσδίδουν καινούργια θεραπευτικά όπλα στον χειρουργό του γλαυκώματος, ενώ σκοπός είναι να μπορούν να συνδυαστουν και με ταυτόχρονη επέμβαση καταρράκτη με εσωτερική προσέγγιση, αφήνοντας δηλαδή ανέγγιχτο τον επιπεφυκότα του οφθαλμού.

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, ο εξειδικευμένος χειρουργός γλαυκώματος και καταρράκτη είναι αυτός που σε κάθε περίπτωση θα πάρει την κατάλληλη απόφαση αναφορικά με την αντιμετώπιση περιστατικών στα οποία συνυπάρχουν καταρράκτης και γλαύκωμα. Η απόφαση θα βασιστεί στα κλινικά και δημογραφικά στοιχεία του κάθε ασθενούς ξεχωριστά, όπως η ηλικία του και το προσδόκιμο επιβίωσής του, η σοβαρότητα της πάθησης του γλαυκώματος, η ανοχή του ασθενούς στη χρήση κολλυρίων, καθώς επίσης και το επιθυμητό επίπεδο ενδοφθάλμιας πίεσης. Στα μάτια με γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη και μόνο μπορεί να προσδώσει ένα περιορισμένο κλινικό όφελος στη μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Σε περίπτωση συνυπάρχοντος σημαντικού καταρράκτη και μη ρυθμιζόμου γλαυκώματος, η συνδυασμένη χειρουργική επέμβαση καταρράκτη και ταυτόχρονα του γλαυκώματος είναι ενδεχομένως η πιό ενδεδειγμένη λύση. Νέες και ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές για το γλαύκωμα έχουν τη προοπτική εξασφάλισης χαμηλότερης ενδοφθάλμιας πίεσης όταν συνδυάζονται με επέμβαση καταρράκτη (φακοθρυψία), όπως προκύπτει από πρόσφατες μελέτες.

Δρ Κωνσταντίνος Καραμπάτσας MD,FRCSOphth
Επ. Καθηγητού Οφθαλμολογίας – ειδικού χειρουργού γλαυκώματος
www.laservision.gr